Üriner  Ultrason (USG) Nedir?

Üriner sistem ultrasonografisi (USG), böbrekler, üreterler, mesane ve üretra gibi üriner organların görüntülenmesini sağlayan, non-invaziv ve ağrısız bir tıbbi testtir. Bu görüntüleme yöntemi, ses dalgalarını kullanarak iç organların yapılarını ve fonksiyonlarını değerlendirmeyi mümkün kılar. Ultrason, iyonize radyasyon kullanmadığı için güvenli bir görüntüleme yöntemidir ve bu nedenle özellikle hamileler, çocuklar ve yaşlılar için tercih edilir.

Üriner sistem ultrasonu, çeşitli durumların tespit ve takibinde kullanılır. İşte bu testin başlıca kullanım alanları ve ne işe yaradığını detaylandıran noktalar:

Üriner Ultrason Ne İşe Yarar ?

Üriner sistem ultrasonu, çeşitli durumların tespit ve takibinde kullanılır. İşte bu testin başlıca kullanım alanları ve ne işe yaradığını detaylandıran noktalar:

1. Böbrek Taşlarını Tespit Etme

Böbrek taşları, ultrason ile tespit edilebilir. Böbreklerdeki taşlar, idrar yolunu tıkayarak ağrıya yol açabilir. Ultrason, taşların boyutlarını ve yerlerini belirlemek için güvenli bir yöntemdir. Bu sayede, taşın cerrahi müdahale gerekip gerekmediği de anlaşılabilir.

2. Böbrek Kistleri ve Kitleler

Böbreklerde sıvı dolu kistler veya tümörler (kitleler) ultrasonla görüntülenebilir. Kistler genellikle iyi huyludur, ancak büyük boyutlara ulaştıklarında ya da başka komplikasyonlar geliştiğinde takip edilmesi gerekebilir. Ultrason, bu kistlerin izlenmesi için etkili bir yöntem sunar.

3. Hidronefroz (Böbrek Şişmesi)

Hidronefroz, idrarın böbreklerde birikmesi ve böbreklerin şişmesi durumudur. Bu durum, genellikle bir tıkanıklık ya da reflü nedeniyle oluşur. Ultrason, böbreklerdeki sıvı birikimini ve şişmeyi tespit ederek bu durumu erken aşamalarda teşhis etmeye olanak tanır.

4. İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE)

İdrar yolu enfeksiyonları (İYE) böbreklerde iltihaplanmaya yol açabilir. Bu durum, piyelonefrit adı verilen böbrek enfeksiyonlarına yol açabilir. Ultrason, enfeksiyonun böbreklere yayılmasını (veya yayılmadığını) tespit etmek için kullanılır. Ayrıca, enfeksiyonların yarattığı tıkanıklıkları veya anormallikleri de gözlemleyebilir.

5. Mesane Sorunları

Ultrason, mesanede taş, kist, tümör veya iltihaplanma gibi durumları tespit edebilir. Ayrıca, mesanenin tam boşalmaması durumunda ultrason kullanılarak mesane boşaltma kapasitesi izlenebilir. Bu, idrarın tam boşalmaması gibi durumlarda önemli bir bilgi sağlar.

6. Prostat Sorunları (Erkeklerde)

Erkeklerde prostatın büyümesi veya iltihaplanması (prostatit) gibi sorunlar da ultrasonla değerlendirilebilir. Ultrason, prostatın boyutunu, şekli ve yapısını inceleyerek prostatla ilgili hastalıkların tespit edilmesine yardımcı olur.

7. İdrar Yolu Tıkanıklıklarını Tespit Etme

Üreterlerde, mesaneye idrar taşıyan tüplerde tıkanıklıklar ultrason ile izlenebilir. Taşlar, daralmalar veya anatomik sorunlar üreterde tıkanıklıklara yol açabilir. Ultrason, bu tür tıkanıklıkları tespit etmek için oldukça etkilidir.

8. Böbrek Yetmezliği ve Fonksiyon Değerlendirmesi

Üriner sistem ultrasonu, böbreklerin fonksiyonlarını gözlemlemek için kullanılır. Böbreklerdeki yapısal değişiklikler, böbrek yetmezliği gibi durumların belirlenmesine yardımcı olabilir. Böbreklerin küçülmesi veya büyümesi gibi yapısal değişiklikler, fonksiyonel bozuklukları gösterebilir.

9. Kan Akışının İzlenmesi

Ultrason, özellikle renkli Doppler ultrason kullanılarak, böbreklerdeki kan akışını değerlendirmeye olanak tanır. Bu, böbreklerdeki damar tıkanıklıklarını ve kan akışındaki bozuklukları izlemeye yardımcı olur.

10. Takip ve İzleme

Üriner sistem ultrasonu, tedavi sürecinde hastaların takip edilmesine olanak tanır. Örneğin, böbrek taşı tedavisi sonrası taşın küçülüp küçülmediği, mesane ve böbreklerdeki anormalliklerin düzelip düzelmediği ultrasonla izlenebilir.

Üriner Ultrason Neden Yapılır?

Üriner sistem USG, karın bölgesinde ağrı, sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma, idrar kaçırma, kanlı idrar ya da böbrek fonksiyon bozukluğu gibi şikayetlerin değerlendirilmesinde kullanılır. Tetkik ile böbrek büyümesi, taş, kist, tümör, enfeksiyon bulguları gibi durumlar net bir şekilde saptanabilir.

Ayrıca çocuklarda da idrar yolu anomalileri, reflü veya doğuştan böbrek hastalıklarının takibi amacıyla sıkça tercih edilmektedir. İşlem yaklaşık 10–15 dakika sürer, ağrısızdır ve herhangi bir radyasyon içermez.

Üriner Sistem Ultrasonu Nasıl Çekilir?

Üriner sistem ultrasonu, idrar yolları ve böbreklerin sağlıklı bir şekilde çalışıp çalışmadığını görmek için kullanılan, non-invaziv (cerrahi müdahale gerektirmeyen) bir görüntüleme yöntemidir. Bu test, hastanın vücuduna herhangi bir giriş yapılmadan ses dalgaları kullanılarak gerçekleştirilir. İşte üriner sistem ultrasonunun nasıl çekildiği adım adım açıklanmıştır:

1. Hazırlık

Üriner sistem ultrasonu için bazı durumlarda hastanın hazırlık yapması gerekebilir. Bu hazırlıklar, testin amacına göre değişebilir.

• Mesane Doldurma: Ultrasonun doğru şekilde yapılabilmesi için, genellikle hastadan testten önce mesanesini tam olarak doldurması istenir. Bu, özellikle mesane ve böbreklerin daha net bir şekilde görüntülenebilmesi için önemlidir. Testten yaklaşık 1-2 saat önce bol su içmek önerilir.

• Aç Karnına Olup Olmadığı: Üriner sistem ultrasonu genellikle aç karnına yapılmaz, ancak bazı özel durumlarda (örneğin, karaciğerle ilgili başka bir inceleme yapılacaksa) aç karnına olmanız istenebilir. Bu konuda doktorun önerisini dikkate almanız önemlidir.

2. Testin Yapılacağı Ortam

Ultrason, genellikle hastane veya kliniklerde özel olarak tasarlanmış ultrason odalarında yapılır. Test sırasında hasta, rahat bir pozisyonda, genellikle sırt üstü yatacaktır.

3. Ultrason Probu ve Jel Uygulaması

Ultrason için kullanılan prob (transdüser) cihazı, vücudun yüzeyine yerleştirilen ve ses dalgalarını gönderen bir cihazdır. Prob, ultrason görüntülerini oluşturmak için gerekli olan ses dalgalarını gönderir ve geri yansıyan ses dalgalarını algılar.

• Jel Uygulaması: Ultrason probu, vücuda doğrudan temas etmeden önce, ultrason jeli uygulanır. Bu jel, ses dalgalarının ciltten düzgün bir şekilde geçmesini sağlar. Ayrıca, bu jel ciltle cihaz arasındaki hava boşluğunu ortadan kaldırarak daha net bir görüntü sağlar.

• Jel, sıcak olmayabilir ama çoğu kişi için rahatsız edici bir sıcaklıkta değildir. Jel vücuttan silindikten sonra herhangi bir iz bırakmaz.

4. Ultrason Probu ile Görüntüleme

Ultrason sırasında teknisyen veya doktor, probu hastanın karnına veya bel bölgesine yerleştirir. Bu bölgelerdeki iç organlar (böbrekler, mesane, üreterler) çeşitli açılarıyla izlenebilir.

• Böbrekler: Böbrekler, genellikle sırt kısmına yakın yerlerde ve karın boşluğunda yer aldığı için, hasta sırt üstü yatarak ya da yan yatış pozisyonu alarak probu farklı açılarda yerleştirilebilir. Bazı durumlarda hastadan karnını biraz bükmesi istenebilir.

• Mesane: Mesane, doldurulmuş olmalı ve prob, alt karın bölgesine yerleştirilerek mesane içindeki idrarın görüntülenmesi sağlanır. Prob, mesaneye odaklanarak ultrasonun yapılmasını kolaylaştırır.

• Üreterler: Üreterler genellikle daha zor görüntülenebilen yapılar olduğundan, görüntüleme sırasında idrar yollarının tıkanıklığı, taşlar ya da diğer patolojik durumlar daha dikkatlice izlenir.

5. Görüntülerin Değerlendirilmesi

Ultrason sırasında elde edilen ses dalgaları, bilgisayar ekranına yansır ve doktor ya da teknisyen tarafından değerlendirilir. Ses dalgalarının vücutta nasıl yansıdığına göre bir dizi görüntü ortaya çıkar. Bu görüntüler, böbreklerin yapısı, mesane duvarları, idrar yolları ve idrarın akışını incelemeyi mümkün kılar.

• Böbrekler: Taşlar, kistler, iltihaplanmalar, böbrek büyümesi ya da daralma gibi anormallikler ultrason ile tespit edilebilir.

• Mesane: Mesanenin düzgün bir şekilde boşalıp boşalmadığı, mesane duvarındaki kalınlaşmalar, taşlar veya tümörler kontrol edilir.

6. Test Süresi ve Sonrası

Üriner sistem ultrasonu genellikle 10-30 dakika arasında süren bir işlem olup, hastanın genellikle ağrı veya rahatsızlık hissetmeden tamamlanır.

• Testin sonunda, ultrason jeli hastanın vücudundan silinir.

• Test sırasında hasta, herhangi bir özel pozisyon değişikliği yapması gerekmedikçe rahatsızlık hissetmez.

7. Sonuçların Değerlendirilmesi

Testin sonunda elde edilen görüntüler, radyolog veya doktor tarafından incelenir. Görüntülerin değerlendirilmesi, böbreklerdeki taşlar, tümörler, kistler, mesane tıkanıklıkları ve diğer patolojik durumları belirlemeye yönelik yapılır.

• Normal Sonuçlar: Böbrekler, mesane ve üreterler normal görünüme sahipse, herhangi bir patoloji tespit edilmez.

• Anormal Sonuçlar: Taşlar, kistler, kitleler, enfeksiyon belirtileri, hidronefroz (böbrek şişmesi) gibi durumlar tespit edilebilir. Bu durumda daha ileri tetkikler yapılabilir.

Üriner Sistem Ultrasonu Kimlere Uygulanır?

Üriner sistem ultrasonu, böbrekler, mesane, üreterler ve idrar yollarındaki yapısal sorunları değerlendirmek için yaygın olarak kullanılan bir testtir. Bu test, non-invaziv, ağrısız ve radyasyonsuz bir yöntem olması nedeniyle birçok hasta için uygun bir seçenek sunar. Peki, üriner ultrason kimlere uygulanır? İşte bu testin yapılacağı bazı durumlar ve hasta grupları:

1. İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE) Olan Kişiler

İdrar yolu enfeksiyonları, özellikle kadınlarda yaygın bir sağlık problemidir. İYE’ler böbreklerde iltihaplanma (piyelonefrit) ve böbrek hasarına yol açabilir. İYE belirtileri yaşayan, sık enfeksiyon geçiren veya tedaviye rağmen iyileşmeyen hastalar, ultrasonla böbrek ve mesane durumlarının değerlendirilmesi için yönlendirilebilir.

2. Böbrek Taşı Olan Kişiler

Böbrek taşları, idrar yollarında ciddi tıkanıklıklar ve şiddetli ağrılara neden olabilir. Böbrek taşı hastaları için ultrason, taşların yerini, büyüklüğünü ve idrar yollarında herhangi bir tıkanıklık yaratıp yaratmadığını değerlendirmek amacıyla yapılır. Ayrıca, böbrek taşı tedavisinin ardından hastanın durumunun izlenmesi için de kullanılır.

3. Hidronefroz Şüphesi Olan Kişiler

Hidronefroz, böbreklerde idrar birikmesi sonucu şişme durumudur. Genellikle idrar yolundaki tıkanıklıklar (taş, kist, daralma) nedeniyle meydana gelir. Bu durum, ultrason ile izlenebilir. Hidronefroz belirtileri (bel ağrısı, idrarın tam boşalamaması, idrarın renginde değişiklik gibi) görülen hastalarda, böbreklerde sıvı birikiminin olup olmadığı ultrason ile tespit edilir.

4. Böbrek Kisti veya Kitle Olan Kişiler

Böbreklerde sıvı dolu kistler veya tümörler zamanla büyüyebilir ve böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir. Böbrek kistleri genellikle iyi huyludur, ancak büyüdüklerinde veya çoğaldıklarında böbrek işlevlerini bozabilir. Kistler ve anormal kitleler ultrasonla kolayca tespit edilebilir ve izlenebilir.

5. Mesane Problemleri Olan Kişiler

Mesane taşı, mesane duvarında kalınlaşma, mesane kanseri veya mesanenin düzgün boşalmaması gibi durumlar mesane problemleri olarak tanımlanır. Bu tür sorunları olan kişilerde, ultrason mesane yapısını ve fonksiyonunu değerlendirmek amacıyla yapılır. Ayrıca, mesanede idrarın birikmesi veya taşların varlığı da ultrasonla izlenebilir.

6. İdrar Yolu Tıkanıklığı Olan Kişiler

İdrar yollarındaki tıkanıklıklar (taşlar, kistler veya doğuştan gelen yapısal bozukluklar) böbreklerde sıvı birikmesine neden olabilir. İdrar yolu tıkanıklığı şüphesi olan hastalar, böbreklerdeki tıkanıklıkları tespit etmek ve idrar akışını izlemek için ultrason ile değerlendirilebilir.

7. Prostat Büyümesi Olan Erkekler

Erkeklerde, benign prostat hiperplazisi (BPH) olarak bilinen prostat büyümesi, idrarın mesaneden düzgün bir şekilde atılmasını engelleyebilir. Bu tür büyümeler, ultrason ile izlenebilir. Ayrıca, prostat kanseri şüphesi olan erkeklerde de ultrason, prostatın büyüklüğünü ve yapısını değerlendirmek için kullanılır.

8. İdrar Yolu Kanseri Olan Kişiler

Mesane kanseri, üreter kanseri veya böbrek kanseri gibi durumlar idrar yolu kanserleri olarak bilinir. Ultrason, kanserli hücrelerin oluşturduğu anormal kitleleri tespit etmek için ilk adımdır. Kesin tanı için genellikle daha ileri testler (CT, MR gibi) gerekebilir, ancak ultrason başlangıç değerlendirmesi için yaygın olarak kullanılır.

9. Hamile Kadınlar

Hamilelikte, idrar yolu problemleri, böbrek taşı veya hidronefroz gibi durumlar gelişebilir. Hamile kadınlar, idrar yolu enfeksiyonları, böbrek problemleri veya mesane sorunları durumunda ultrasonla değerlendirilir. Üriner ultrason, hamilelik sırasında güvenli ve etkili bir tanı yöntemi sunar çünkü radyasyon içermez.

10. Çocuklar

Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşları, hidronefroz ve diğer idrar yolu problemleri görülebilir. Çocuklarda üriner ultrason genellikle idrar yolu enfeksiyonları, doğuştan gelen yapısal bozukluklar, böbrek taşları veya hidronefroz gibi durumların tespiti için yapılır. Çocuklar, genellikle anestezi veya sedasyon gerektirmeden bu testten geçebilirler.

11. Böbrek Yetmezliği Olan Kişiler

Böbrek fonksiyonlarının yavaşladığı veya bozulduğu böbrek yetmezliği durumunda, ultrason, böbreklerin yapısını ve boyutunu incelemek için kullanılır. Böbreklerin küçülmesi veya büyümesi gibi durumlar, böbrek yetmezliği ile ilişkili olabilir. Bu test, hastalığın ilerleyip ilerlemediğini görmek ve tedavi sürecini izlemek için önemlidir.

12. Takip Gerektiren Durumlar

Böbrek hastalıkları, idrar yolu tıkanıklıkları, taşlar veya kanser gibi durumlar tedavi edildikten sonra düzenli takip gerektirir. Üriner sistem ultrasonu, hastaların tedavi sürecinin izlenmesinde ve hastalığın seyrinin değerlendirilmesinde kullanılır. Örneğin, böbrek taşı tedavisinin ardından taşların küçülüp küçülmediği veya mesane kanseri tedavisinin ardından tümörlerin büyüme durumu ultrason ile izlenebilir.

Neden Avicenna ve Vera Tıp Merkezleri?

İstanbul’un Esenler, Gültepe, Ispartakule ve Sefaköy bölgelerinde bulunan Avicenna Hastaneleri ve Vera Tıp Merkezleri, üriner sistem USG konusunda deneyimli radyoloji kadrosu ve gelişmiş cihaz altyapısı ile öne çıkmaktadır. Kurumlarımızda:

• Tetkikler kısa sürede yapılır, aynı gün içinde sonuçlandırılır

• Tüm raporlar uzman radyologlarca değerlendirilir

• Randevu sistemimiz hızlıdır, bekleme süresi minimuma indirilir

• Ücretlendirme net ve şeffaftır, ek ücret alınmaz

• Bebek, çocuk ve erişkinlere özel değerlendirme yapılır

Bu kapsamlı hizmet yaklaşımı ile bölge halkına yıllardır güvenli sağlık hizmeti sunuyoruz.

Üriner Ultrason Hakkında Sık Sorulan Sorular